Wyżyna Krakowsko-Częstochowska odznacza się osobliwym pięknem zjawisk przyrodniczych oraz wyjątkowym ukształtowaniem terenu.

Na szczególną uwagę zasługują wzgórza wapienne porośnięte ciepłolubnymi murawami. Dobre wyeksponowanie wzniesień z białymi ostańcami skalnymi było efektem prowadzonego tu od stuleci ekstensywnego wypasu zwierząt gospodarskich, w szczególności owiec i kóz, użytkowania kośnego oraz wykorzystania lasów i zakrzewień jako źródła energii i budulca.

W wyniku zaprzestania tradycyjnej gospodarki kośno – pasterskiej, wapienne wzgórza zarastają, a bioróżnorodność maleje. Głównym zadaniem wypasu jest odtworzenie, ochrona, oraz zachowanie, cennych przyrodniczo siedlisk nieleśnych, charakterystycznych dla regionu.

Celem przywrócenia i zachowania walorów przyrodniczych i krajobrazowych Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd w 2018 roku, w ramach udzielonego wsparcia z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, wykonano działania czynnej ochrony przyrody. W obrębie półnaturalnych, siedlisk otwartych – muraw kserotermicznych i naskalnych przeprowadzono ekstensywny, obwoźny wypas zwierząt gospodarskich – owiec i kóz. Działaniem, łącznie objęto areał około 133 ha, w tym obszary Projektu LIFE11 NAT/PL/000432 „Ochrona cennych przyrodniczo siedlisk nieleśnych, charakterystycznych dla obszaru Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd”.

Realizacja wypasu przyczyniła się do przywrócenia ciepłolubnego charakteru wzniesień jurajskich. Wypas zwierząt pełniących rolę „naturalnych kosiarek” jest jednym z najbardziej skutecznych działań ochrony czynnej. Zwierzęta wyjadają roślinność miękkolistną, pozostawiając gatunki kserotermiczne, które tworzą kolorowy i wonny aspekt muraw. Przeprowadzony wypas owiec i kóz wpłynął pozytywnie na poprawę walorów przyrodniczych i krajobrazowych Parku Krajobrazowego Orlich Gniazd, jednocześnie, podnosząc atrakcyjność turystyczną tego regionu.

 Zał. 1

Fot.1. NIegowonice (wzgórze Kromołowiec)

Zał. 2

Fot.2. Piaseczno

Zał. 3

Fot. 3. Wypas w Rzędkowicach

Zał. 4

Fot. 4. Morsko

Zał. 5

Fot. 5. Owce w czasie odpoczynu pod skałami w Łutowcu

Zał. 6

Fot. 6. Wypas na Wzgórzu Bukowiec

 Zał. 7

Fot. 7. Bukowiec (NIegowa)

Zał. 8

Fot. 8. Bukowiec (pow. przy cmentarzu)

Zał. 9

Fot. 9. Ryczów (Babia Góra)

Zał. 10

Fot. 10. "Mój cel to chronić murawy, ale teraz chwila odpoczynku i czas dla fotoreporterów" Ryczów

Zał. 11

Fot. 11. Ryczów (Grochowiec)

Zał. 12

Fot. 12. Ryczów (Łysza Pałka)

Zał. 13

Fot. 13. Baza wypasowa w Olsztynie (Góry Towarne)

Zał. 14

Fot. 14. Olsztyn (Wzniesienie Białko)

Zał. 15

Fot. 15. Olsztyn (owce na wzgórzu Cegielnia)

Zał. 16

Fot. 16. Olsztyn (Statkowa Góra)

Zał. 17

Fot. 17. Owce na Wzgórzu Zamkowym w Olsztynie

Zał. 18

Fot. 18. Mstów (Góra Szwejcera)

Zał. 19

Fot. 19. Mstów

Auto zdjęć: Milena Piątkowska, Paweł Kokoszka